จากหนังสือการรักษาหัวใจ ของท่านอิหม่ามอิบนุก๊อยยิม(รอฮิมาอุลลอฮ) ได้ระบุไว้ว่าสิ่งที่จะมาทำลายหัวใจมีอยู่ 7 ประการด้วยกัน
1-การอยู่ร่วมกับเพื่อนมนุษย์ที่ไม่ดีมากเกินไป
2- ความหวัง ความปรารถนา (ในสิ่งที่ไม่ดี)
3-หัวใจที่ผูกพันอยู่กับสิ่งอื่นนอกจากอัลลอฮ
4-การอิ่มท้อง (เกินไป)
5-การนอนที่มากเกินไป
6- การมองสิ่งไม่ดี
7- การพูดมาก
รายละเอียดในประเด็นต่างๆกับสิ่งที่ทำให้หัวใจเสียหาย
1- การอยู่ร่วมกับสังคมที่ไม่ดี
กลุ่มเพื่อนที่ไม่ดีเป็นสาเหตุประการแรกที่จะทำให้หัวใจของมนุษย์นั้นเสียหายและเกิดโรค ซึ่งกลุ่มคนประเภทนี้จะพูดคุยและสนใจกันในเรื่องของความสุขในโลกดุนยาและผลประโยชน์ต่างๆแต่จะไม่อำนวยประโยชน์ใดๆเกี่ยวกับผลตอบแทนในโลกหน้า
ดังอัลกุรอานในซูเราะห์อัลฟุรกอน โครงการที่ 27-29 อัลลอฮได้ตรัสว่า
وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَىٰ يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا ( 27 )
“และวันที่ผู้อธรรมจะกัดมือของเขาแล้วจะกล่าวว่า โอ้! ถ้าฉันได้ยึดแนวทางร่วมกับอัลร่อซูลก็จะเป็นการดี”
يَا وَيْلَتَىٰ لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا ( 28 )
“โอ้ความวิบัติแก่ฉัน ! หากฉันไม่คบคนนั้นเป็นเพื่อน”
لَّقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا ( 29 )
“แน่นอน เขาได้ทำให้ฉันหลงผิดจากการตักเตือน หลังจากที่มันได้มายังฉัน และชัยฏอนมารร้ายนั้น มันเป็นผู้เหยียดหยามมนุษย์เสมอ”
แต่ในความเป็นจริงมนุษย์ไม่สามารถอยู่ในสังคมที่มีคนดีทั้งหมดโดยไม่มีคนชั่วอาศัยอยู่เลย แต่มนุษย์จะต้องอาศัยกับคนหลายประเภทปะปนกันไป มีทั้งคนดีและคนไม่ดี มนุษย์จึงจะต้องเลือกคบหาสมาคมกับคนที่เป็นคนดีเท่านั้น ส่วนคนไม่ดีจะต้องหลีกเลี่ยงและออกห่าง จึงกล่าวได้ว่ามนุษย์นั้นจะมีกลุ่มเพื่อนที่คบหาสมาคมอยู่ด้วยกันแบ่งออกเป็น 4 ประเภทย่อยๆ ได้แก่
1- กลุ่มที่เปรียบเสมือนอาหารหลัก ที่มนุษย์จำเป็นจะต้องรับประทานในทุกๆวัน เป็นอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายมนุษย์กลุ่มนี้ก็คือบรรดาผู้รู้ ผู้ที่ให้คำสอน ผู้ที่ให้ความรู้ตักเตือนในเรื่องของศาสนา และหลักการอิสลามที่ถูกต้องมนุษย์ คนใดได้คบหาสมาคมกับคนประเภทนี้เขาจะได้กำไรในชีวิตของเขาอย่างแน่นอน
2- กลุ่มคนที่เป็นเหมือนกับยารักษาโรค ต้องการเฉพาะเวลาป่วย หากเรามีร่างกายที่แข็งแรงก็ไม่จำเป็นที่จะต้องคบหากับคนเหล่านี้ คือกลุ่มคนที่การไปอยู่ร่วมกับเขาไม่มีผลประโยชน์ใดๆในเรื่องของโลกนี้และโลกหน้า แต่เราคบหากับเขาในการติดต่อสื่อสารหรือการทำงานร่วมกันเป็นครั้งคราวเท่านั้น
3- กลุ่มคนที่เป็นเสมือนโรค การคบหาสมาคมกับคนเหล่านี้เปรียบเสมือนโรคติดต่อที่หากเราได้อยู่กับเขาหรือไปสัมผัสกับเขาอยู่เป็นประจำจะทำให้เรานั้นติดโรคมาจากบุคคลเหล่านั้น ยกตัวอย่างหากเราอยู่ร่วมกับเพื่อนที่เขาพูดจาสิ่งที่ไร้สาระเป็นการนินทาว่าร้ายหรือพูดในสิ่งที่ลามกอนาจาร เราก็จะซึมซับสิ่งเหล่านั้นมาสู่ร่างกายและหัวใจของเราได้ง่าย เป็นต้น
4- บุคคลประเภทสุดท้าย คือกลุ่มที่หากว่าเราอยู่ร่วมด้วยจะพบกับความพินาศและความเสียหายต่อหัวใจ และต่อการใช้ชีวิตทั้งโลกนี้และโลกหน้า นั่นก็คือบรรดาผู้ที่หลงผิด ผู้ที่ทำอุตริกรรมในศาสนา ผู้ที่ทำสิ่งที่ฝ่าฝืนต่ออัลเลาะห์และขัดกับแนวทางของท่านนบีมูฮัมหมัด
2-ความหวังปรารถนา
ความอยากได้ที่อยู่ในหัวใจที่มากเกินไปจะทำลายหัวใจของเขาและจะถูกหลอกลวง ความหวังประเภทนี้เปรียบดั่งทะเลที่ไม่มีชายฝั่งคนที่แหวกว่ายอยู่ในทะเลนี้จะไม่มีความรู้จักพอและจะไปไม่ถึงสิ่งที่เขาหวังตั้งใจไว้ ความหวังประเภทนี้เปรียบดังต้นทุนของคนที่ล้มเหลว สินค้าของเขาเปรียบดั่งคําสัญญาของชัยฏอน
และในทะเลนั้นมีคลื่นหนึ่งก็คือความโกหกหลอกลวงไม่มีวันที่จะประสบความสำเร็จและเป็นจริงได้ เปรียบดังคนที่หวังความสำเร็จแต่ไม่ได้ลงมือทำ คนที่อยากเข้าสวรรค์แต่ไม่ได้ทำงานของชาวสวรรค์และประกอบคุณงามความดี ความหวังของคนที่ทำความผิดความชั่วและหวังว่าจะได้รับการอภัยโดยที่เขาไม่กลับเนื้อกลับตัว
แต่ในทางกลับกันท่านนบีได้ชมเชยผู้ที่มีความหวังในการทำความดี ซึ่งเขาเหล่านั้นอาจจะได้รับผลบุญเปรียบดั่งคนที่ทำความดีนั้นด้วยตัวเอง อย่างเช่นผู้ที่หวังว่าหากฉันนั้นมีทรัพย์สินเหมือนอย่างเช่นคนนั้นฉันก็จะบริจาคเหมือนกับที่เขาได้ทำ เป็นต้น
จะสังเกตได้ว่ามนุษย์ในปัจจุบันหวังที่จะมีความร่ำรวยในทางลัดโดยไม่ทำงาน ผู้ที่ชอบซื้อหวย ซื้อลอตเตอรี่พวกคนเหล่านี้มีความหวังในทุกๆต้นเดือนและกลางเดือน ว่าสิ่งที่เขาซื้อ เสี่ยงทายมานั้น จะเป็นโชคดีแก่เขาและจะทำให้เขานั้นร่ำรวยซึ่งเป็นความหวังลมๆแล้งๆ ที่ชัยฏอนได้หลอกเขาไปวันๆ และมุสลิมส่วนมากก็ยังตกเป็นเหยื่อในเรื่องเหล่านี้เสียด้วยซ้ำไป
3-การที่หัวใจผูกพันอยู่กับสิ่งอื่นนอกจากอัลเลาะห์
เป็นสิ่งที่จะทำลายหัวใจของเขาอย่างชัดเจน เราต้องยอมรับว่าอัลลอฮคือพระเจ้าของเรา ผู้ทรงสร้างทุกสิ่งทุกอย่างและเป็นเจ้าของรวมถึงหัวใจของเราด้วย เพราะฉะนั้นหัวใจของเราจะต้องมอบหมายและผูกพันอยู่กับพระองค์เพียงองค์เดียวเท่านั้น ส่วนผู้ที่ยึดเอาพระเจ้าอื่นและจิตใจของเขาผูกพันอยู่กับสิ่งอื่นนั้นเท่ากับเป็นการทำลายหัวใจของเขาเอง
ดังที่อัลลอฮ์ได้กล่าวไว้ในซูเราะห์ยาซีนอายะห์ที่ 74-75 ว่า
وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَّعَلَّهُمْ يُنصَرُونَ
“และพวกเขาได้ยึดถือเอาพระเจ้ามากหลาย (เป็นที่เคารพสักการะ) อื่นจากอัลลอฮฺหวังว่าพวกเขาจะได้รับความช่วยเหลือ (จากมัน)”
لَا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُندٌ مُّحْضَرُونَ
“พวกมันไม่สามารถช่วยเหลือพวกเขาได้ พวกเขาจะถูกนำมาปรากฏตัวเป็นกลุ่ม ๆ เพื่อพวกมัน”
4-การอิ่มท้องที่มากเกินไป
สิ่งนี้ก็เป็นสิ่งที่จะมาทำให้หัวใจของเรานั้นถูกทำลายได้เช่นกัน เมื่อท้องของเราถูกเติมเต็มไปด้วยอาหารทั้งๆที่อาหารนั้นเป็นสิ่งที่อนุญาตให้กินได้แต่เมื่อมันเลยขอบเขตหรือผิดต่อหลักการก็จะทำให้ส่งผลเสียต่อหัวใจและร่างกาย
สิ่งที่รับประทานเข้าไปแล้วเป็นอันตรายต่อหัวใจแบ่งออกเป็น 2 ประเภท
1- การรับประทานของที่ต้องห้ามตามหลักการ เช่นการกินเลือด การกินสัตว์ที่ตายการกินเนื้อหมู การกินสัตว์ต้องห้ามที่มีเขี้ยวเล็บต่างๆ และการกินอาหารที่ถูกต้องตามหลักการสะอาดในตัวของมันแต่อาหารนั้นได้มาจากการลักขโมยใช้เงินที่ไม่ถูกต้องมาจ่ายในการซื้ออาหารการกินต่างๆ หากกินของเหล่านี้ลงไปในร่างกายจะทำให้ร่างกายนั้นเกิดโทษและหัวใจนั้นแข็งกระด้างและเป็นโรคในที่สุด
2- การรับประทานอาหารที่มากเกินความจำเป็นหรือเกินขนาดเลยขอบเขต เช่นการกินอาหารที่เกินความจำเป็นต่อร่างกาย การกินอาหารตามอารมณ์ทางความอยาก อาหารที่มีมากเกินไปกินจนอิ่มแล้วก็เหลือทิ้งกินไม่หมดสุรุ่ยสุร่าย ในเรื่องนี้ท่านนะบีมูฮัมหมัดได้กล่าวว่า
“ไม่มีภาชนะใด(ใส่อาหาร)ที่อันตรายต่อมนุษย์มากไปกว่าท้องของเขาเอง เพียงพอแล้วที่มนุษย์จะกินอาหารแค่เพียงให้ร่างกายของเขาดำรงอยู่ได้ เมื่อจะกินอาหารที่มากเกินไปก็ให้แบ่งท้องของเขาเป็น 3 ส่วนส่วนที่ 1 สำหรับอาหารส่วนที่ 2 สำหรับน้ำและส่วนที่ 3 สำหรับอากาศไว้หายใจ(หมายถึงปล่อยให้ว่างไว้ 1 ส่วน)”
(บันทึกโดยติรมีซีย์)
5-การนอนที่มากเกินไป
การนอนเป็นสิ่งจำเป็นต่อร่างกายเพราะเป็นการพักผ่อนไม่ว่ามนุษย์คนใดก็จะต้องพักผ่อนด้วยกับการนอนหลับ แต่การนอนที่เยอะเกินไปจะทำให้ร่างกายอ่อนแอ เสียเวลา เพิ่มความขี้เกียจ และไม่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย
การนอนที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายคือการนอนในขณะที่ร่างกายต้องการพักผ่อนและการนอนตั้งแต่เนิ่นๆ และในช่วงกลางวันก็ให้มีการนอนเล็กน้อยในช่วงก่อนเที่ยงหรือหลังเที่ยง ส่วนการนอนในเวลาอื่นถือเป็นเวลาที่น่ารังเกียจได้แก่การนอนในช่วงรุ่งอรุณ ขณะมีการละหมาดซุบฮี เพราะในช่วงเช้านั้นเป็นเวลาที่มีความสิริมงคลมีความจำเริญ เป็นเวลาที่อัลเลาะห์ได้ให้มลาอิกะประทานริสกีลงมา และการนอนในเวลาละหมาดต่างๆจนทำให้เวลาของละหมาดนั้นล่วงเลยผ่านไป
6- การมอง
การมองนั้นเป็นจุดเริ่มของความรู้สึกในร่างกาย และความรู้สึกนั้นก็จะส่งผลไปสู่หัวใจ ทำให้หัวใจพะวงและนึกคิดอยู่จากสิ่งที่ตาได้มองเห็น เป็นจุดเริ่มของความวุ่นวายเพราะฉะนั้นการมองจึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทําร้ายหัวใจ
ท่านนบีมูฮัมหมัดได้กล่าวว่า
“การมองเป็น ธนู อาบยาพิษ ของอิบลีส ผู้ใดที่สามารถลดสายตาของเขาเพื่ออัลเลาะห์ได้ อัลเลาะห์จะให้ความหอมหวานปรากฏขึ้นในหัวใจของเขา”
ในปัจจุบันสื่อต่างๆที่ทันสมัยมากขึ้น social media ที่อยู่กับมนุษย์เปรียบเสมือนเป็นอวัยวะส่วนหนึ่งที่แยกจากมนุษย์ไม่ได้การมองรูปภาพผู้หญิง ใบหน้าหรือสิ่งที่พึงสงวนต่างๆใน social media การมองหลายๆครั้งหรือมองด้วยกับอารมณ์ตัณหานั่นคือที่มาของสิ่งที่จะมาทำร้ายหัวใจโดยที่มนุษย์นั้นไม่รู้ตัว
7- การพูดมาก
การพูดมากเกินไปเกินความจำเป็นพูดสิ่งที่ไร้สาระต่างๆเป็นประตูเปิดกว้างให้กับชัยตอนที่จะเข้ามา ท่านนบีมูฮัมหมัดได้กล่าวว่า
“กี่มากน้อยแล้วที่มนุษย์นั้นถูกลากโยนสู่นรกเพียงเพราะสาเหตุมาจากลิ้นของเขา”
(บันทึกโดยติรมีซีย์)
ความผิดที่เกิดขึ้นอย่างมากมายล้วนมาจากคำพูดและการมองทั้งสองอย่างนี้เป็นประตูที่เปิดให้กับชัยตอน แตกต่างจากท้องเมื่อท้องว่างแค่ต้องการอาหารมาเติมเต็ม แต่ตาและลิ้นไม่สามารถเติมเต็มสิ่งใดนอกจากจะต้องระงับด้วยอารมณ์ของตนเอง บรรดาชาวสลัฟยุคก่อนมีความระวังอย่างมากในการรักษาคำพูดและรักษาดวงตาจากการทำสิ่งที่ฝ่าฝืน
พวกเขา(ชนรุ่นก่อน)ได้กล่าวว่า”ไม่มีสิ่งใดที่จำเป็นจะต้องปิดขังเอาไว้อย่างถาวร(ระงับไว้)นอกจากลิ้น(คำพูด)
โดย อบูชากิร อัลมะดานีย์
